Самоучитель чувашского языка/Квартира

КВАРТИРА — хваттер

Дом, милый дом! Столь много значит это слово для нас! Мы проводим значительную часть жизни дома, будь это квартира или же частный дом, поэтому эта тема очень важна при изучении чувашского языка.

Основная лексика по теме

Квартира — хваттер

Дом (как место жизни) — кил (сравни с английским home).

Дом (как здание) — çурт, пÿрт (сравни с английским house).

Дверь — алăк; закрой/открой дверь — алăка хуп/ алăка уç. Запри дверь ключом — алăка çăраççипе питер.

Звонок — шăнкăрав; нажми кнопку звонка — шăнкăрав тÿмине пус.

Комната — пÿлĕм; моя комната — манăн пÿлĕм, двухкомнатная квартира — икĕ пÿлĕмлĕ хваттер.

Окно — чÿрече.

Подоконник — чÿрече янахĕ.

Пол — урай.

Потолок — мачча.

Занавеска — чÿрече карри, чаршав.

Лестничная площадка — пусма площадки, картлашка.

Большинство названий комнат совпадают с соответствующими русскими названиями, но есть и собственно чувашские слова: кухня — кухня, тĕпел[1], летняя кухня — лаç; спальня — спальня, çывăрмалли пÿлĕм; ванная — ваннăй, туалет — туалет, уборнăй; детская комната — ачапча пÿлĕмĕ; коридор — коридор; балкон — балкон; гостевая — хăна пÿлĕмĕ; чердак — мачча çий, кабинет — кабинет.

Мебель — сĕтел-пукан

Стол — сĕтел; ножка стула — сĕтел ури; скатерть — сĕтел çитти, ейме; письменный стол — çыру сĕтелĕ.

Стул — тенкел, пукан. Сядь на стул — тенкел çине лар.

Шкаф — шкап; шкаф для одежды — япала (тум-тир) шкапĕ; кухонный шкаф — кухня шкапĕ.

Полка — çÿлĕк, ящик стола — туртма. Положи книгу на полку — кĕнекене çÿлĕк çине хур.

Холодильник — холодильник, сивӗткӗч, сивĕтмĕш. Надо разморозить холодильник — сивӗткӗче ирĕлтермелле.

Газовая плита — газ плити; затопить плиту — плита чĕртсе/ хутса яр.

Духовка — кăмака (= печь). Положи хуплу в духовку — хуплăва кăмакана хур (хуплу — чувашское национальное блюдо, пирог с мясом).

Раковина — раковина. Вылей в раковину — раковинăна тăк.

Стиральная машина — кĕпе-йĕм çумалли машина.

Кровать, постель — крават, вырăн. Застели постель — вырăнна витсе хур. Двухместная кровать — ик вырăнлă крават.

Ковёр — кавир. Пойди, выбей ковёр — пыр-ха, кавире шаккаса кĕр.

Лампа — лампа. Выключи лампу — лампăна/ çутă сÿнтер.

Душ — душ. Принимать душ — душ кĕр.

Зеркало — куç кĕски, тĕкĕр. Посмотреться в зеркало — куç кĕскирен пăх

Душевая кабинка — душ кабини.

Полотенцесушитель — алшăлли типĕтмелли.

Диван — диван. Ложись на диван — диван çине вырт.

Водопроводная труба — шыв пăрăхĕ.

Выключатель — сÿнтеркĕç. Выключи свет — çутă сÿнтер.

Посуда, столовые приборы — савăт-сапа

Бутылка — кĕленче.

Миска — савăт.

Тарелка — турилкке. Налей суп в тарелку — яшкана турилкке çине антар

Поднос, разделочная доска — ывăс.

Рюмка — черкке.

Кастрюля — кастрюль. Крышка кастрюли — кастрюль хуппи.

Сковорода — çатма. Пожарьте на сковороде — çатма çинче ăшалăр.

Чайник — чейник.

Чашка — чашăк.

Стакан — курка. Налей чай в стакан — чейе куркана яр

Ковш — алтăр. Зачерпни ковшом — алтăр ăсса ил

Дуршлаг, сито — ала. Пропустить через сито — ала витĕр кăлар

Ложка — кашăк. Чайная ложка — чей кашăкĕ. Столовая ложка — апат кашăкĕ.

Вилка — вилка, ченĕçке[2].

Нож — çĕçĕ. Лопаточка — калик.

Сельский дом. Дача

Домик в деревне — ялти çурт. Ворота — хапха. Дымоход — мăрье. Клеть — кĕлет. Летняя кухня — лаç. Баня — мунча. Колодец — пусă. Хлев — вите. Печь — кăмака. Погреб — нÿхреп, тĕпсакай. Гараж — гараж. Матица — мачча кашти. Сарай — сарай. Насест — чăх кашти. Кормушка для скота — сырăш. Лопата (для снега/ для копания) — кĕреçе(юр хырмалли/чавмалли). Грабли — кĕрепле. Вилы — сенĕк. Чулан — чăлан. Сруб — пура. Забор — карта. Огород — пахча. Сад — сад. Конура — йыт хÿшши. Двор — картиш.

Самые популярные слова по теме КВАРТИРА. ДОМ, обозначающие различные предметы

Мягкое кресло — çемçе кресло.

Подушка — минтер.

Одеяло — утиял.

Простыня — простынь.

Покрывало — виткĕч, çивитти.

Матрац — тÿшек, матрас.

Прикроватная тумбочка — крават пуçĕнчи тумбочка.

Люстра — люстра.

Штора — чаршав. Задернуть шторы — чаршава карса хур.

Ведро — витре. Набери воды в ведро — витрене шыв тултар.

Таз — таз.

Тряпка для вытирания пыли/мытья полов — тусан сăтăрмалли/ урай çумалли çĕтĕк.

Метла — шăпăр.

Колыбель, зыбка — сăпка.

Лифт — лифт. Подниматься по лифту — лифтпа хăпар.

Ключ — çăраççи.

Дверной замок — çăра. Поставить замок — çăра çак.

Крыша — пÿрт тăрри.

Ножницы — хачă ( в отличие от русского языка, в чувашском это слово имеет два числа, а не только множественное).

Кран — кран. Из крана течёт вода — кранран шыв юхать.

Шампунь —шампунь. Мыть голову шампунем — пуçа шампуньпе çу.

Крем — крем. Намазаться кремом — кремпа сĕрĕн.

Гель для душа — çăвăнмалли гель.

Мочалка — мунчала.

Мыло — супăнь.

Зубная паста/ щётка — шăл пасти/ щётки.

Полотенце — алшăлли. Вытираться полотенцем — алшăллипе шăлăн.

Мусор — çÿп-çап. Мусорный контейнер — çÿп-çап контейнерĕ.

Утюг — утюг. Утюжить — утюгла.

Компьютерный стол — компьютер сĕтелли.

Вайфай-роутер — вайфайăн роутерĕ.

Некоторые фразы и предложения, связанные с темой

Я живу в пятиэтажном доме — эпĕ пилĕк хутлă çуртра пурăнатăп.

Плата за квартиру — хваттер укçи. Хозяин квартиры — хваттер хуçи.

Запри/отопри дверь квартиры — хваттер алăкне питĕр/ уç.

Моя квартира не большая — манăн хваттер пысăк мар.

Из моего окна видна Волга — манăн чÿречерен Атăл курăнать.

Сядь за стол — сĕтел хушшине лар.

В дверь постучались — алăкран шаккарĕç.

Вăл кухньăра апат пĕçерет — он готовит на кухне.

Эпĕ душра çăвăнмалли гельпе çăвăнатăп — я моюсь гелем в душе .

Мы убираемся в квартире — эпир хваттерте тирпейлетпĕр.

Вечерами мы с семьёй смотрим телевизор в зале — каçсерен эпир çемьепе залра телевизор пăхатпăр.

Чтобы управлять домашним хозяйством, нужен разум (пословица) — Пÿрт-çурт тытма тăн-пуç кирлĕ.

Ссылки править

  1. http://ru.samah.chv.su/cgi-bin/s.cgi
  2. https://docviewer.yandex.ru/view/0/?page=80&*=OjsoS8%2BXecMpYjfWWUhjTPmdQ0V7InVybCI6Imh0dHA6Ly9lbGJpYi5uYmNoci5ydS9saWJfZmlsZXMvMC9rY2h5XzBfMDAwMDA2OC5wZGYiLCJ0aXRsZSI6ImtjaHlfMF8wMDAwMDY4LnBkZiIsIm5vaWZyYW1lIjp0cnVlLCJ1aWQiOiIwIiwidHMiOjE2MTMyMTk5Mzc4NTksInl1IjoiMjAxMzQ0NzE1MTYxMzE2NDg1OSIsInNlcnBQYXJhbXMiOiJsYW5nPXJ1JnRtPTE2MTMyMTk5MzQmdGxkPXJ1Jm5hbWU9a2NoeV8wXzAwMDAwNjgucGRmJnRleHQ9JUQwJUI0JUQwJUI1JUQwJUIzJUQxJTgyJUQxJThGJUQxJTgwJUQwJUI1JUQwJUIyKyVEMCVCOCVEMCVCNyVEMSU4MyVEMSU4NyVEMCVCMCVEMCVCNSVEMCVCQyslRDElODclRDElODMlRDAlQjIlRDAlQjAlRDElODglRDElODElRDAlQkElRDAlQjglRDAlQjkrJUQxJThGJUQwJUI3JUQxJThCJUQwJUJBJnVybD1odHRwJTNBLy9lbGJpYi5uYmNoci5ydS9saWJfZmlsZXMvMC9rY2h5XzBfMDAwMDA2OC5wZGYmbHI9NDUmbWltZT1wZGYmbDEwbj1ydSZzaWduPTIxODI1YzM0NmNiNWRlYTYyYmZiMTg2ZjQ4YzM3YjRjJmtleW5vPTAifQ%3D%3D&lang=ru